کرمان

  ِکرمان یکی از استان‌های ایران است. استان کرمان در جنوب شرقی ایران قرار گرفته جمعیت این استان در سال ۱۳۹۰ وبراساس آمار مرکز آمار ایران برابر با ۲٫۹۳۸٫۹۸۸ نفر بوده‌است و مرکز آن کلانشهر کرمان است.کرمان با در بر گرفتن بیش از ۱۱ درصد از وسعت ایران از لحاظ وسعت پس از سیستان و بلوچستان دومین استان پهناور ایران می باشد.کرمان از استان‌های مهم و تاریخی کشور به حساب می‌آید.استان کرمان مرکز جنوبشرق کشور است و به نوعی مرجع صنعتی، فرهنگی، سیاسی، کشاورزی دانشگاهی-علمی، مذهبی و سایر شاخص‌ها در میان استان‌های منطقه جنوب شرق کشور است.استان کرمان همچنین بیش از ۶۶۰ اثرملی ثبت شده دارد و از استان های تاریخی ایران است. نام کرمان از نام یکی از ده شاخه اصلی پارسیان که به جنوب ایران آمدند گرفته شده‌است. شاخه‌های اصلی پارسیان اینها بودند:

پاسارگادی، مارافی، کرمانی، ماسپی، پانتیالی، دِروسی، دایی، مَردی، دروپیکی و ساگارتی.

کرمان در زمان هخامنشیان بخش عظیمی از شَهر (ساتراپی) فارس به شمار می‌رفت. از شهرهای کهن این سامان سیرجان (شیرگان باستان)، بردسیر، بافت (تپه یحی) (به اردشیر باستان)، گُواشیر (کرمان امروزی)، فهرج (پهره باستان) و ارگ بم، نرماشیر، راین و جیرفت است.

آقامحمد خان قاجار، تعدادی از مردم آن را کور کرد. وی یک هزار تن از جوانان تنومند این استان را به سرکردگی مرتضی‌قلی‌خان کرمانی به تهران فرستاد و پس از آن به میاندوآب و سراب و برخی نقاط دیگر آذربایجان تبعید کرد. این کرمانیان پس از چند نسل در جمعیت این شهرها حل شدند ولی در میاندوآب تا مدتی پیش محله‌هایی به نام محله کرمانی‌ها، سیرجانی‌ها، زرند، راه‌بُر و لک‌ها وجود داشت.[۳][۴]قلعه دختر و قلعه اردشیر از آثار دوران ساسانی در شرق شهر کنونی کرمان، که هنوز خرابه‌های آنها برجاست، گواه بر این است که لااقل در زمان اردشیر بابکان در همین محل، شهری آباد یا قلعه‌ای مهم وجود داشته‌است. مؤلف جغرافیای کرمان معتقد است که حدود ۲۲۰ پس از میلاد، به هنگام فتح کرمان به دست اردشیر این محل گواشیر نام داشته و مرکز ولایت کرمان بوده‌است بنا به گفته هرودت کرمانیا از قبایل دوازده گانه ایران می‌باشد و ساتراپی چهاردهم (دارا) مشتمل بر ایالت کرمان بوده‌است. در روایات اساطیری آمده‌است که کیخسرو کرمان و مکران را به رستم بخشید همچنین نشانی‌هایی از فرمانروایی بهمن بر این خطه می‌دهند آنگاه روایت تاریخی این سرزمین آغاز می‌شود و اینکه در زمان هخامنشیان کوروش آن را تبعید گاه نبونید(پادشاه مغلوب شدهٔ بابِل) قرار داد سپس سخن از حکومت اشکانیان را شکست داد و فرزند خود را که او هم اردشیر نام داشت به حکومت کرمان گماشت.[۵][۶]بنا بنوشته‌های مورخ کلدانی و کاهن معبد مردوک در سالهای ۵۳۹ -۵۳۸ –که کتب او از منابع مهم تاریخ زمان کورش است – کرمان از ولایات تابعه کوروش بوده و محلی مطمئن برای او بشمار می‌رفته‌است. در عصر داریوش کبیر نام کرمان جزء ولایات تابعه هخامنشی آمده‌است و در کتیبه بنای شوش کلمه‌ای مشاهده می‌شود که نام چوب درختی بوده‌است که برای استحکام بنای ساختمانها (شاید همان کاخ) به کار می‌رفته و محل تهیه این چوب کرمان ذکر شده‌است. در این مورد داریوش می‌گوید «چوب بیش مکن از گنداره(پیشاور) و کرمان حمل شود»در متن کتیبه‌ای که از شاپور اول ساسانی – در اطراف کعبه زرتشت در نقش رستم فارس – بدست آمده‌است، شاپور دربارهقلمرو خود چنین می‌نویسد: منم خداوندگار مزداپرست شاپور شاهنشاه ایرانیان وغیر ایرانیان. امارات و ولایات امپراتوری ایران اینها هستند: پارس، پارت، خوزستان، میشان، آشور، آذیان، عربستان، آذرآبادگان(آذربایجان)، ارمینیا،(ارمنستان)، سسیگان، کرمان وسیستان. در کتب تاریخی از عهد قدیم، چند جا به نام کرمانیان بصورت بخشی از ایران بر می‌خوریم هرودت گوید:پارسیها به شش طایفه شهری و ده نشین و چهار طایفه چادر نشین تقسیم شده‌اند شش طائفه اولی عبارتند از: مرفیان، ماسپیان، پانتالیان، دروسیان، گرمانیان در خصوص گرمانیان تصور می‌رود همان کرمانیان باشند. در کتیبه‌های هخامنشی ظاهراً مقصود از کلمه کارمانیا همان کرمان است.[۷][۸]در کتب تاریخی از عهد قدیم، چند جا به نام کرمانیان بصورت بخشی از ایران بر می‌خوریم هرودت گوید:پارسیها به شش طایفه شهری و ده نشین و چهار طایفه چادر نشین تقسیم شده‌اند شش طائفه اولی عبارتند از: مرفیان، ماسپیان، پانتالیان، دروسیان، گرمانیان در خصوص گرمانیان تصور می‌رود همان کرمانیان باشند. در کتیبه‌های هخامنشی ظاهراً مقصود از کلمه کارمانیا همان کرمان است.[۹][۱۰]مرحوم احمد علیخان وزیری (مؤلف کتاب جغرافیای کرمان) معتقد است که حدود ۴۳۰ سال قبل از اسلام – به هنگام فتح کرمان بدست اردشیر – این محل گواشیر نام داشته که مرکز ولایت کرمان بوده‌است. بخشی از خانه‌های مسکونی مردم فقیر در پای دامنه‌های این دو تپه و قلعه شکل یافته بوده و بعداً با گسترش تریجی شهر کرمان در جهت غرب توسعه یافته وبا توجه به توسعه ورونق اقتصادی در دوره‌های بعد از اسلام این شهر بتدریج نضج گرفته ورفته رفته بزرگتر شده تاجایی که وسعت آن به حدود دویست هکتار رسیده هم رسیده، با گذشت زمان وبه دلیل نا امنیمنطقه وحمله غارتگران ودزدان علاوه از حصارهای رفیعی که دور قلعه دختر وقلعه اردشیر کشیده شده بود گرداگرد شهر نیز حصاری بلند کشیده شد.

ایالت بزرگ کرمان[ویرایش]ایالت کرمان قدیم تا کناره تنگه هرمز و دریای عمان بوده و قسمت عظیمی از استان هرمزگان را هم دربر می‌گرفته‌است. ابن حوقل حدود آنرا در مشرق مکران، در مغرب فارس، در شمال بیابان خراسان و ناحیه سیستان و در جنوب دریای فارس می‌داند. و از شهرهای آن هرمز، جیرفت، بم، سیرجان، فهرج و... بوده‌است. مقدسی این ایالت را شامل پنج خوره و ناحیت: بردسیر، نرماشیر، سیرجان، بم و جیرفت می‌داند.[نیازمند منبع]

سراسرنمای نقشه ایران در 840 سال پیش . ایالت کرمان شهرهای زیادی را در قلمرو خود داشته‌استموقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی[ویرایش]استان کرمان در جنوب شرقی فلات مرکزی و بین ۵۳ درجه و ۲۶ دقیقه تا ۵۹ درجه و ۲۹ دقیقه طول شرقی و ۲۵ درجه و ۵۵ دقیقه تا ۳۲ درجه عرض شمالی قرار دارد. این استان از شمال به استان خراسان جنوبی ، از شرق به سیستان و بلوچستان ، از غرب به یزد و فارس و از جنوب به هرمزگان محدود می‌شود. مساحت استان معادل ۱۸۱۷۱۴ کیلومتر مربع می‌باشد و از این حیث دومین استان پهناور ایران است.[۱۱] این استان درتقسیمات کشوری سابق ایران استان شماره ۸ کشور بود و هرمزگان و یزد را نیز شامل می‌شد.بیشترین جمعیت زرتشتیان ایران در کرمان زندگی می‌کنند و جشن سده کرمان در فهرست آیین‌های ملی ثبت شده‌است.[۱۲]

 خراسان جنوبی یزد یزد 

سیستان و بلوچستان  یزد، فارس

   استان کرمان    

سیستان و بلوچستان هرمزگان فارس

براساس آخرین تقسمات کشوری، استان کرمان دارای ۲۰ شهرستان، ۶۳ شهر، ۵۱ بخش و ۱۴۶ دهستان است. شهرستان‌های آن عبارت‌اند از: انار، بافت، شهرستان بردسیر، بم، جیرفت، رابر، راور، رفسنجان، رودبارجنوب، ریگان، زرند، سیرجان، شهربابک، عنبرآباد، فهرج، قلعه گنج، کرمان، کوهبنان، کهنوج، منوجان. [۱۳]

جغرافیای انسانی[ویرایش]جمعیت استان کرمان طبق سرشماری سال ۱۳۹۰ معادل ۲٬۹۳۸٬۹۸۸ نفر بوده‌است.همچنین بسیاری از جمعیت ساکن در شهرستان‌های ریگان، فهرج، رودبارجنوب، قلعه گنج و منوجان در جنوب شرقی استان کرمان از قومیت بلوچ می‌باشند.[۱۴]

نمودار جمعیت استان کرمان بر حسب مناطق شهری، روستایی و جمعیت غیر ساکن طبق آمارسال۸۵

جمعیت   درصد 

شهری    ۵۸٫۵٪

روستایی    ۴۱٪

غیر ساکن    ۰٫۵٪

نمودار جمعیت استان کرمان بر حسب جنسیت طبق آمارسال۸۵

جمعیت   درصد 

مرد    ۵۱٪

زن    ۴۹٪

نظرسنجی سال ۱۳۸۹

طی پژوهشی که شرکت پژوهشگران خبره پارس به سفارش شورای فرهنگ عمومی در سال ۸۹ انجام داد و براساس یک بررسی میدانی و یک جامعه آماری از میان ساکنان ۲۸۸ شهر و حدود ۱۴۰۰ روستای سراسر کشور، درصد اقوامی که در این نظر سنجی نمونه گیری شد در استان کرمان به قرار زیر بود: ۹۷٫۴ فارس (۹۹% مرد، ۹۶٫۱% زن)، ۰٫۹ ترک (۰٫۳% مرد، ۱٫۴% زن)، ۰٫۳ عرب (۰٫۷% زن)، ۰٫۵ بلوچ (۰٫۳% مرد، ۰٫۴% زن)، ۰٫۲ شمالی شامل گیلک، مازنی، تالشی و ترکمن (۰٫۷% زن)، ۰٫۳ سایر و ۰٫۳ بدون‌جواب بودند.[۱۵]

عشایر[ویرایش]طوایف کوچ و بلوچ: در مناطق شرقی و جنوب شرقی استان پراکنده‌اند و از قدیمی ترین ایلات استان کرمان به حساب می‌آیند.

ایل افشار: از ایلات ترک ساکن کرمان هستند. در دوره‌های مختلف افشارها حاکمان کرمان بوده‌اند و کم کم به دو گروه شمالی و جنوبی تقسیم شده‌اند که جنوبی‌ها هنوز حالت ایلیاتی دارند اما شمالی‌ها ساکن شده‌اند و همین‌ها بوده‌اند که سال‌ها در حکومت کرمان دخالت داشته‌اند.

ایل بچاقچی: ترک تبار هستند و زمان نادرشاه افشار از قره داغ آذربایجان به کرمان کوچانده شده‌اند.

ایل سلیمانی: حدود سال ۱۷۵۰ میلادی از فارس به کرمان آمده‌اند.

طوایف لر: اینان در کرمان به لری معروفند و در سه ناحیه بهر آسمان، کوه پنج و دشت آب سرحد دار هستند. گروهی خود را منسوب به کوه گیلویه می‌دانند و گروهی معتقدند در زمان تیمور از کردستان به کرمان منتقل شده‌اند.

طوایف عرب: از ایلات عرب فارس هستند که از قرن هشتم به این سمت به کرمان آمده‌اند و در بافت باقی مانده‌اند.[۱۶]

ایل جبال بارزی: از ایل‌های قدیمی کرمان هستند که زیستشان در کرمان به زمان ساسانیان می‌رسد و در جبالبارز سکونت دارند.[۱۷]

جغرافیای طبیعی و اقلیم[ویرایش]

کوه بلند خبر(۳۸۵۱متر) و پارک ملی خبر در شهرستان بافت(فصل بهار)استان کرمان در جنوب شرقی ایران قرار دارد و ارتفاعات آن دنباله رشته کوه‌های مرکزی ایران است. این ارتفاعات با دارا بودن بیش از ۱۴ قله با ارتفاع بیش از ۴۰۰۰ متر بهشت کوهنوردان نامیده شده‌است.[نیازمند منبع] کوه هزار چهارمین کوه مرتفع ایران با ارتفاع ۴۵۰۱ متر[نیازمند منبع] در کرمان(حوالی شهرستانهای بافت ورابر)واقع شده‌است. استان کرمان از تنوع آب و هوایی از گرم و شدیداً خشک متمایل به نه چندان خشک تا کویری، و در برخی از نقاط مانند بافت، رابر، کوهبنان، بردسیر، ساردوئیه و تاحدی شهربابک از هوایی معتدل و سرد و کوهستانی برخوردار است. این استان تحت تأثیر بادهای مختلف برون منطقه‌ای و محلی است. وزش این بادها آب و هوای ان را دستخوش تحولات زیادی می‌کند. تنوع اقلیمی در استان کرمان بسیار زیاد بوده و مناطق کوهستانی سرد و پر برف مثل رابر، بزنجان، بافت، راین، کوهبنان، گوغر، خبر، سیرچ، ساردوئیه، لاله زار و دهبکری و نیز مناطق گرمی مثل شهداد و جازموریان را در خود جای داده‌است. بلندی‌های استان کرمان دنباله رشته کوه‌های مرکزی ایران است که از چین خوردگی‌های آتشفشانی آذربایجان آغاز می‌شود و تا بلوچستان امتداد می‌یابد و دنباله آن را در فلات مرکزی، حوزه‌های پست داخلی و کویر چندین بار قطع می‌کنند. کوه هزار مرتفع‌ترین قله استان کرمان و جنوب ایران است و ارتفاع آن ۴۵۰۱ متر می‌باشد[نیازمند منبع] و در غرب شهر راین واقع شده‌است. کوه کوشا (کوه شاه بافت) نیز با ارتفاع بیش از ۴۳۷۴متر در ۳۰ کیلومتری شمال بافت قرار دارد.

تنوع آب و هوایی[ویرایش]

بخش ساردوئیه، محور رابر-جیرفت، فصل بهارتنوع آب و هوایی استان کرمان به دلیل شرایط خاص اقلیمی در خور توجه‌است. در نتیجه این شرایط اقلیمی، در واحی شمال، شمال غربی، آب و هوا خشک، در جنوب و جنوب شرقی گرم و مرطوب و درجنوب غربی و مرکز سرد و کوهستانی است. بارندگیهای ۳۰-۶۰ میلی‌متری دشت نرماشیر و شهداد و ۳۵۰-۴۰۰ میلی‌متری کوه‌های رابر، دهبکری و جبالبارز، و حتی بیش از ۴۰۰میلی متر در گوغر و بافت و نیز وجود تنها پارک ملی جنوب شرق ایران و بزرگترین پارک ملی جنوب ایران یعنی پارک ملی خبر در جنوب غربی شهرستان بافت خود گویای مناطق اکولوژیک متفاوت در این استان است. مناطق مرکزی، غربی، جنوب غربی و تاحدی شرقی استان از بارش برف و کولاک زیادی در فصل زمستان برخوردار است. رژیم بارندگی در مناطق جنوب شرقی وشمال شرقی استان اغلب به صورت باران و در نواحی مرکزی، جنوب غربی و غرب و شمال غرب استان برف می‌باشد و در محدوده آبان ماه تا فروردین ماه قرار دارد و از بادهای غربی و شمال غربی منطقه تغذیه می‌شود که اغلب موسمی و خشک است.

محیط زیست و اکوسیستم[ویرایش]استان کرمان از جمله مهم ترین استان‌های کشور از جهت وجود مناطق حفاظت شده وگونه‌های کمیاب است، بطوری که در حال حاضر بیش از ۱۹درصد از پرندگان و ۴۶درصد از پستانداران حمایت شده کشور در این استان زندگی می‌کنند که برخی از آن‌ها در سطح جهان حائز اهمیت هستند.[۱۸] در حال حاضر مهم ترین پارک ملی نیمه جنوبی کشور به نام پارک ملی خبر در استان کرمان قرار دارد.

 !نام منطقه شهرستان رده حفاظتی زیست محیطی

۱ خبر بافت پارک ملی

۲ روچون بافت پناهگاه حیات وحش

۳ مهروئیه کهنوج پناهگاه حیات وحش

۴ انجرک بافت منطقه حفاظت شده

۵ شهرستان شهربابک دهج منطقه حفاظت شده

۶ بیدوئیه بردسیر منطقه حفاظت شده

۷ منطقه شهربابک شهربابک منطقه شکارممنوع

۸ گودغول سیرجان منطقه شکارممنوع

۹ کوه نو درهنگ رفسنجان منطقه شکار ممنوع

۱۰ دهبکری بم منطقه شکارممنوع

۱۱ پاریز سیرجان منطقه شکارممنوع

۱۲ اسکر رابر منطقه شکارممنوع

برخی آبگرم‌ها و چشمه‌های آب معدنی و تالاب ها[ویرایش]دریاچه ی سد بافت شهرستان بافتدارای پرندگانی همچون سبز قبا، حواصیل خاکستری، فالاروپ، چوب پا، سنقر، دم جنبانک زرد، لک لک، هوبره، اردک کله سبز، آبچلیک، کاکایی، چکاوک کاکلی، بوتیمار و… است که نشان از اهمیت این تالاب‌ها می‌دهد.چشمه‌های آب معدنی آرتزین چمن جیرفت و چشمه سارهای ساردوئیه جیرفت و اختیارآباد کرمان، چشمه حسین آباد راین،چشمه سرمور فیض آبادراور، حوض نو کرمان، چشمه بوجان سیرجان، چشمه قلعه عسکر کرمان، آب معدنی قاسم آباد رفسنجان، سولو بافت، آبگرم قلعه عسکر بردسیر، چشمه ته خاتون کرمان، چشمه‌های معدنی یاس چمن بافت چشمه معدنی غرغرهراین، چشمه ابارق بم، چشمه معدنی پاچنار کرمان، آوران رفسنجان، چشمه آب معدنی حسین آباد رفسنجان، گلی آونگ سیرجان، باب تنگل زرند [۱۹] چشمه‌های آب معدنی گور جیرفت و چشمه مزارپرندهبافت، چشمه طرنگ وقنات معدنی گرگیشان بافت این چشمه‌ها از خواص معدنی برخوردارند در درمان بیماری‌های لنفاتیک و غددی و بیماری‌های عصبی و زنان موثر است. همچنین به علت دارا بودن منیزین و سولفات کلسیم اثرات صفرا آور و مدر را نیز داراست.[۲۰]

درختان کهنسال[ویرایش]سروهای طرز راور، چنار مسجدجامع راین،چنار مسجد جامع فیض آبادراور ،چنارکهنسال بزنجان بافت، پسته کهنسال اودرج رفسنجان، گردو کهنسال هزارساله گوغر بافت، سرو کهنسال امامزاده احمد سیرجان [۲۱]

آبشارها[ویرایش]آبشار راین(راین کرمان)، آبشارکوهپایه(کرمان)،آبشار فیض آباد (راور)، آبشار رودفرق جیرفت، آبشارسرندکوهجیرفت، آبشاربنگان، آبشار دلفارد(جیرفت)،[۲۲]آبشار طرنگ بافت، آبشار عشق آباد هنزا رابر

 !نام آبشار شهرستان ارتفاع به متر

۱ سرند کوه جیرفت ۱۷۷

۲ بنگان بافت ۱۵

۳ دلفارد جیرفت 

۴ طرنگ بافت 

۵ خوشکار بافت 

۶ راین راین 

۷ رودفرق جیرفت 

۸ دوساری جیرفت 

۹ دهبکری بم 

.۱ عشق آّباد هنزا رابر 

۱۱ آبسر رابر 

۱۲ گلم دختر کش جیرفت 

قابلیت‌ها و ظرفیت‌های گذشته و حال[ویرایش]

ارگ تاریخی بمدر برخی از سندهای تاریخی جغرافیایی این منطقه، کرمان، کارمانیا و کرمانی ذکر شده‌است. درقرن ۲۰ قالی بافی، صنعت عمده این کرمان را تشکیل می‌داده‌است. این صنعت به تدریج از شهر به روستاهای اطراف مانند ماهان، جوپار و چترود کشیده شد. امروزه شهرکرمان(مرکزاستان کرمان) به دلیل وجود معادن و کشاورزی توسعه چشمگیری یافته‌است. تا جاییکه با افزایش میزان شهرنشینی، هم اکنون به یکی از کلان شهرهای ایران مبدل شده و رفته رفته حق طبیعی خویش را باز یافته‌است و با سرعتی چشمگیر روند رو به پیشرفت را همچنان ادامه می‌دهد.

آناناسها و مرکبات و گلخانه‌های توت فرنگی '''جیرفت''' وباغ‌های پسته رفسنجان، نخلستان‌های '''بم'''، باغ‌های گردوی بافت، گوغر و رابر، همه از کشتگاه‌های بزرگ ایرانند. مس سرچشمه، کرومیت اسفندقه جیرفت، مس میدوک و خاتون آباد شهربابک، فروکروم بافت، مناطق آزاد سیرجان و بم و شهر کرمان هم از مناطق صنعتی این استان هستند. استان کرمان مهمترین تولید کننده مس در کشور است. جیرفت را بخاطر آب و هوای گرمسیری و آب فراوانش، هندوستان ایران و ارزوئیه را کالیفرنیای ایران نامیده‌اند. بافت را به دلیل ارتفاع زیاد آن از سطح دریا(سومین شهر مرتفع ایران) بام کویر ایران و سیبری جنوب می‌گویند. رابر را به دلیل آب و هوای خوش و مناظر طبیعی رامسر جنوب و بردسیر را مروارید کویر گفته‌اند. باستان شناسان ایران و جهان استان کرمان را به سبب دارا بودن آثار تاریخی ماقبل میلاد وبسیار تاریخی (که در برخی موارد قدیمی‌ترین آثار جهان محسوب می‌شوند)از جمله تمدن هلیل رود جیرفت، تپه یحیی بافت، تپه های بیدران بم و تل ابلیس و دژهای ساسانی کرمان گهواره تمدن نامیده‌اند. به دلیل تنوع زمین‌شناسی و فراوانی معدن، این استان را بهشت زمین شناسان و معدن کاران نیز گفته‌اند.

علم و مراکز دانشگاهی و حوزوی مهم[ویرایش]

دانشگاه شهیدباهنر کرمان

دانشگاه ولی عصررفسنجاناستان کرمان استانی دانشگاهی است. دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی زیادی در شهرهای مختلف استان کرمان وجود دارد. در حال حاضر بیش از ۱۱۰ دانشگاه و مرکز آموزش عالی وابسته به وزارت علوم در استان فعالیت دارند. از جمله به طور خاص می‌توان به دانشگاه‌های زیر اشاره کرد:

برخی حوزه های علمیه خواهران و برادران[ویرایش]کرمان از گذشته مهد پرورش عالمان و انسان های وارسته و دانشمندی بوده است و حوزه های علمیه کرمان جزو مراکز علمی دینی معتبر کشورمان محسوب می شوند.

حوزه علمیه فاطمیه

حوزه علمیه حضرت زینب

حوزه علمیه صالحیه

حوزه علیمه الزهراء(س) جیرفت

حوزه علمیه برادران جیرفت

برخی دانشگاه ها[ویرایش]دانشگاه علوم پزشکی کرمان: دانشگاه تیپ یک و از قطب‌های پزشکی ایران

دانشگاه شهیدباهنر کرمان: از دانشگاه‌های مادر

دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی کرمان

مرکز بین المللی علوم و فناوری پیشرفته کرمان

دانشگاه پیام نور واحد کرمان

دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان

دانشکده فنی شهید چمران کرمان

دانشگاه ولی عصر رفسنجان

دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

دانشگاه آزاد اسلامی واحدعلوم و تحقیقات سیرجان

دانشگاه پیام نور واحد سیرجان

دانشگاه بین المللی منطقه ویژه اقتصادی گمرک سیرجان

دانشگاه صنعتی سیرجان

دانشکده پزشکی سیرجان

دانشکده مدیریت واقتصاد بافت

دانشگاه پیام نور واحد بافت

دانشگاه بین المللی علوم پزشکی بم

دانشگاه علوم پزشکی بم

دانشگاه بم

دانشگاه علوم بهزیستی بم

دانشگاه آزاد اسلامی واحد بم

دانشگاه پیام نور مرکز بم

دانشکده فنی و مهندسی بم

دانشگاه جامع علمی کاربردی بم

دانشگاه آزاد واحد بردسیر

دانشگاه آزاد اسلامی واحد کهنوج

دانشگاه پیام نور واحد کهنوج

دانشگاه علوم پزشکی جیرفت

دانشگاه جیرفت

موسسه غیر انتفاعی جاوید جیرفت

دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت

مرکز علمی کاربردی جیرفت

دانشگاه پیام نور واحد جیرفت

موسسه غیر انتفاعی نگین جیرفت

و دانشگاه‌های دیگر در سایر شهرهای استان کرمان.

حمل و نقل[ویرایش]

استان کرمان

بوئینگ ۴۰۰-۷۴۷ ماهان ایراستان کرمان به لحاظ حمل و نقل در همه ابعاد جایگاه ویژه‌ای در کشور و منطقه خاورمیانه دارد.

هوایی[ویرایش]در حال حاضر در استان کرمان ۵ فرودگاه وجود دارد که فرودگاه کرمان، فرودگاه بم مرز هوایی، فرودگاه رفسنجان بین‌المللی، فرودگاه سیرجان مرز هوایی و فرودگاه جیرفت داخلی هستند.

ریلی[ویرایش]استان کرمان از خطوط ریلی شمال-جنوب و شرق-غرب برخوردار است. راه آهن کرمان باعث شده که خطوط ریلی بااستان تهران، استان اصفهان، هرمزگان، خراسان، استان یزد، سیستان و بلوچستان به هم مرتبط شوند و نقش مهمی در شبکه ریلی کشور ایفا کند. راه آهن کرمان -بم و بم-زاهدان نیز در سال۸۹افتتاح شد.

جاده‌ای[ویرایش]استان کرمان راه ارتباطی ترانزیت کشور،تهران بندرعباس را به واسطه شهرستان سیرجان و همچنین شهربابک وانار مرتبط می‌کند این مسافت ۱۳۰۰ کیلومتری در حوزه استحفاظی استان کرمان۳۲۰ کیلومتر می‌باشد که تمامی ان به جز ۶۰ کیلومتر از اتوبان تشکیل شده‌است. همچنین راه ارتباطی تهران به کرمان ۱۱۰۰ کیلومتر می‌باشد که کاملا از اتوبان تشکیل شده‌است.

اقتصاد[ویرایش]صنایع و معادن[ویرایش]صنایع استان کرمان به دو دسته صنایع دستی و ماشینی تقسیم می‌شوند. صنایع دستی شامل شال، پته و ترمه‌است که به غیر از پته دوزی باقی از رونق سابق برخوردار نیستند. صنایع دستی کارگاهی چون: قالی بافی، جاجیم بافی، گلیم بافی و خورجین بافی از صنایع رایج این استان به شمار می‌رود. صنایع ماشینی استان به سه دسته کارگاهی کوچک، متوسط و بزرگ تقسیم می‌شوند که از این صنایع می‌توان سیمان، خانه سازی، مواد غذایی و لبنیات، نوشابه سازی، قند، ذغال سنگ و مس که معروفیت جهانی دارد را نام برد. معادن استان در تامین مواد اولیه مورد نیاز صنایع کشور نقش ارزنده‌ای بر عهده دارند. معادن سرشار آهن در سیرجان، ذغال سنگ، مس و دیگر فلزات چرخ‌های صنعت استان و کشور را به گردش در می‌آورند. معادن ذغال سنگ قسمتی از نیاز کارخانه ذوب آهن اصفهان را تامین می‌کنند. منابع مس سرچشمه که به گواهی کارشناسان از غنی ترین و خالص ترین معادن مس درجهان به شمار می‌رود، از مشخصه‌های ویژه اقتصادی استان کرمان محسوب می‌شود.معادن مس میدوک شهربابک معادن کرومیت بافت جیرفت و کهنوج نیز از مهمترین معادن کرومیت ایران به شمار می‌روند و معدن تیتانیوم کهنوج تنها معدن از این فلز در ایران می‌باشد. معادن فاریاب در شهرستان منوجان نیز از اهمیت بالایی برخوردارند.[نیازمند منبع]

مجتمع سنگ آهن گل گهر سیرجان[ویرایش]یکی از بزرگترین و مهمترین صنایع استان می‌باشد. این مجتمه۵۰درصد نیاز فولاد مبارکه اصفهان و فولاد خوزستان را تامین می‌کند.[۲۳] در کل مجموعه گل گهر یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تن ذخیره آهنین دارد.[۲۴]معادن شماره ۲-۳-۴این مجتمع نیز ذخایر قابل توجهی دارند که آنچه پیش بینی می‌شود ۵۰میلیون تن در معدن شماره دو، ۶۴۰میلون تن در معدن شماره ۳ و ۸۸میلیون تن در معدن شماره چهار وجود دارد که سطح برداشت متفاوتی دارند.[۲۵]وسعت معدن شماره یک را ۱٫۵ در۳٫۵کیلومتراست. وسعت کل مجموعه گل گهر ۷۰۰هکتار است و معدن شماره یک که متعلق به گل گهر است از قسمت شرق تا هزار متر قابل توسعه‌است.[۲۶]

تجاری[ویرایش]

استان کرمانمنطقه ویژه اقتصادی ارگ جدید بم[ویرایش]منطقه ویژه اقتصادی ارگ جدید، با هدف ایجاد و توسعه زمینه‌های لازم برای فعالیتهای کارامد صنعتی، جذب فن آوری‌های نوین و افزایش زمینه‌های اشتغال از طریق جلب و هدایت سرمایه گذاری داخلی و خارجی در دهه فجر سال ۱۳۷۶، تاسیس ورسماً کار خود را آغاز کرد. مساحت این منطقه بالغ بر ۱۱۰۰هکتار است که در فاصله ۱۰ کیلومتری شرق شهر بم واقع شده‌است.[۲۷] زیر ساختها وامکانات پشتیبانی مورد نیاز از قبیل احداث ترمینال اختصاصی در فرودگاه بم، تاسیس ترمینال مسافری و باربری، راه آهن و انبارهای مجهز کالا، خودرو سازی، گمرک، تامین آب، برق و مخابرات، ساخت هتلها، امکانات ورزشی، تفریحی، آموزشی و سایر تسهیلات بوده‌است که علاوه بر فراهم آمدن زمینه‌های لازم برای توسعه پیش از پیش سرمایه گذاری‌های صنعتی، امید می‌رود تا این منطقه با توجه به پتانسیل‌های لازم در آینده‌ای نزدیک به یکی از قطب‌های توریستی و تفریحی کشور نیز تبدیل شود.[۲۸]

منطقه ویژه اقتصادی سیرجان[ویرایش]از نظر اقتصادی منطقه ویژه اقتصادی سیرجان اهمیت استان کرمان را افزایش داده‌است. این منطقه ویژه صرف نظر از تاثیراتی که در توسعه اقتصادی کل استان داشته، از دیدگاه توسعه جهانگردی نیز اهمیت زیادی دارد. سیرجان گذرگاه اصلی انتقال کالا به کشورهای خاور ایران و هم چنین اروپا و خلیج فارس بوده و مسیر رفت و برگشت کلیه کالاهااز بندر شهید رجایی به کشورهای آسیای میانه، قفقاز و روسیه است. در واقع این شهر محل اتصال کلیه محورهای ترانزیتی و حمل و نقل کالا از جنوب به شمال، خاور و باختر ایران و سایر کشورهای شمالی، خاوری و باختری اروپا و خلیج فارس است. راه ترانزیت اصلی زمینی (جاده‌ای و ریلی) از طریق بندر شهید رجایی به سایر استان‌های کشور، از مسیر این شهرستان و منطقه ویژه اقتصادی عبور می‌کند. این منطقه به عنوان یک قطب اقتصادی ویژه بر بستر مزیت‌های باراندازی، در ساختار اقتصادی استان کرمان نقش و موقعیت قابل توجهی را احراز کرده‌است و در آینده نیز بر اهمیت این جایگاه اقتصادی افزوده خواهد شد.

منطقه ویژه اقتصادی رفسنجان[ویرایش]در چهارده کیلومتری رفسنجان قرار دارد و در دست ساخت است.

ظرفیت‌ها[ویرایش]امروزه با توسعه همه جانبه و سرمایه گذاری‌های عمرانی و اقتصادی و به خصوص ایجاد منطقه ویژه اقتصادی سیرجان، ارگ جدیدبم و بزودی راه آهن بافت و پیوستن خط راه‌آهن سراسری کشور و امتداد آن تا آب‌های خلیج فارس و تأسیس فرودگاه جدید رفسنجان و ده‌ها پروژه دیگر، سیمای استان کاملاً دگرگون شده و به یکی از استان‌های مهم و تاثیرگذار کشور تبدیل شده‌است. معادن سرشار آهن، ذغال‌سنگ، مس و دیگر فلزات این استان چرخ‌های صنعت کشور را به گردش در می‌آورد.

همزمان با آغاز ساخت یکی از بزرگترین کارخانه‌های فولاد در شهر بافت، عملیات مطالعاتی ساخت راه آهن سیرجان بافت آغاز شده و همچنین با وصل راه آهن سیرجان بافت به کرمان سیرجان بیش از پیش از موقعیت صنعتی و اقتصادی برخوردار خواهد شد. همچنین با وصل خط راه آهن سیرجان بهشیراز، به بهمراه کرمان چهار راه بزرگ ترانزیتی ریلی خواهند شد که علاوه بر رشد صنعتی قابل توجه اشتغال زایی بی نظیری خواهد داشت یک پنجم باغ‌های کشور در این استان قرار دارد و نقش اساسی در تامین محصولات زراعی و خودکفایی در تولید گندم در سال ۸۸ داشته‌است. این استان پهناور پس از خوزستان، زرخیزترین استان کشور محسوب شده و سهم بالایی در تولید ناخالص ملی داشته‌است. هم اکنون در سند توسعه این استان رسیدن به عنوان سومین استا توسعه یافته کشور پس از تهران و اصفهان، برنامه‌های قابل توجهی در حال اجراست که در صورت تامین منابع مالی مناسب تا سال ۱۳۹۵ محقق خواهد شد.

کشاورزی[ویرایش]

استان کرمان، بزرگ ترین تولید کننده پسته است.

میدان پسته برای خشک کردنانار و سیرجان و رفسنجان و زرند و راور از بزرگترین منابع پسته در جهان می باشند پسته اکبری که مرغوب ترین پسته و بسیار بازار پسند میباشد محصول شهرستان انار است.مرغوب ترین خرما جهان و بزرگترین منابع خرما ایران در بم، می باشد. جیرفت از کانونهای فراوردن مرکبات در ایران است. پسته، گردو، سیب درختی، عسل، زیره، گل محمدی و گلاب، خرما، مرکبات، محصولات جالیزی، پنبه و ذرت از سایر محصولات کشاورزی مهم استان کرمان می‌باشد. بیش از یک چهارم کل باغ‌های کشور دراستان کرمان قرار دارد.[۲۹]

گردشگری[ویرایش]

باغ تاریخی شاهزاده، کرمان

یخدان مویدی کرمان

باغ تاریخی و جهانی شاهزاده ماهان

پردیسان جنگلی کرمان، بزرگترین پارک جنگلی دست کاشت ایرانبازارها[ویرایش]بازارهای شرقی و غربی

بازار میدان ارگ

چهار سوق گنجعلی خان

بازار اختیاری

بازار سرداری

بازار عطاری

بازار مظفری

بازار زرگری

دوره یا دوره های نوع اثر تاریخی نام اثر تاریخی

الگو:هزاره پنجم قبل از میلاد شهر دقیانوس جیرفت مجموعه شهری زیگورات کنارصندل

الگو:هزاره چهارم قبل از میلاد تپه های بیدران مجموعه شهری و قبرستان بم

 امپراتوری ساسانیان قلعه قلعه دختر

 دولت صفویان حمام حمام گنجعلیخان

 دولت صفویان بازار بازار گنجعلیخان

 دولت صفویان بازار بازار سرپوشیده بم

الگو:پرچم دولت قاجاریه دولت قاجاریه باغ باغ فتح آباد

الگو:پرچم دولت قاجاریه دولت قاجاریه باغ باغ شاهزاده

 امپراتوری ساسانیان گنبد گنبد جبلیه

الگو:پرچم دولت قاجاریه دولت قاجاریان یخدان یخدان مویدی

دولت سلجوقیان ارگ ارگ راین

 امپراتوری ساسانیان ارگ ارگ بم

الگو:پرچم دولت قاجاریه دولت قاجاریان آرامگاه مشتاقیه

الگو:پرچم دولت مظفریان دولت مظفریان مسجد مسجد مظفری

 دولت صفویان مسجد مسجد گنجعلیخان

الگو:پرچم دولت قاجاریه دولت قاجاریان کاروانسرا کاروانسرای وکیل

جاذبه‌های گردشگری[ویرایش]کاروانسراها[ویرایش]

ارگ تاریخی انارکاروانسرای وکیل

کاروانسرای علینقی خان

تیمچه حاج اقا عبدالله

تیمچه کوزه گرها

سرای گلشن

سرای جر

کاروانسرا هنود (هندی‌ها).

یخدان‌ها[ویرایش]یخچال زریسف

یخدان مؤیدی

یخدان جو مؤیدی

یخدان لنگر

یخدان عباس‌آباد حاجی

یخدان راور

یخدان انار

مساجد[ویرایش]مسجد جامع ملک (امام)

مسجد جامع مظفری

مسجد گنجعلیخان

مسجد چهلستون

مسجدگنجعلیخان کرمانآب انبارها[ویرایش]آب انبار علی مردان خان

آب انبار حاج آقا علی

آب انبار ابراهیم خانی

آرامگاه‌ها[ویرایش]

گنبد جبلیه، موزه سنگ کرمانآرامگاه شاه نعمت الله ولی،بقعه بشر بن حارث معروف به بشر حافی واقع در شهرستان انار خواجه خضر، مقبرهٔ اتابک بر غوچ (بزقش) مقبره میر حیدر، آرامگاه شاه فیروز، آرامگاه سید احمد طرنگ، آرامگاه آخوند، آرامگاه میر زبیر، مزار شیخ علی بابا، آرامگاه شاهزاده حسین جوپار ، * زیارتگاهی واقع در غار ایوب دهج

امامزادگان[ویرایش]امامزاده سید علی موسی این امامزاده در شهرستان بافت و منطقه دشتاب

واقع شده‌است.

امام زاده بی بی فاطمه فیض آباد راور

امامزاده سید سلطان فقیه الدین در شهر بزنجان شهرستان بافت

امام زاده اسیری بم

امام زاده زید بم

امام زاده علی سیرجان

امام زاده حسین (ع) جوپار

امام زاده احمد

امام زاده سلطان پیرغیب ارزوئیه

امام زاده رضا معروف به سید غریب رفسنجان

امام زاده سید مرتضی رابر

امامزاده سید جلال الدین اشرف این امامزاده در 30 کیلومتری رفسنجان در روستای شمس آباد واقع شده است.

موزه‌ها[ویرایش]

موزه هنرهای معاصر صنعتیاستان کرمان استان موزه هاست. موزه بزرگ هنرهای معاصر صنعتی کرمان [۳۰] ، موزه آستانه شاه نعمت الله ولی [۳۱] ، تنها موزه مردم شناسی زرتشتیان جهان [۳۲] ، موزه ضرابخانه سکه [۳۳] ، موزه مردم‌شناسی کرمان [۳۴] ، موزه باغ تاریخی ماهان، موزه شهید باهنر(روحانیت) [۳۵] ، موزه سنگ در گنبد تاریخی جبلیه [۳۶] ، موزه ارگ قدیم بم [۳۷] ، موزه آب بافت(درحال احداث)، موزه حمام قدیمی قریشی رفسنجان(مردم شناسی) [۳۸] ، باغ موزه دفاع مقدس کرمان [۳۹] ، موزه ریاست جمهوری در رفسنجان [۴۰] موزه باستان‌شناسی در شهداد، موزه باستانی جیرفت [۴۱] ، موزه و نمایشگاه یخدان قدیمی، باغ موزه هرندی (موزه ساز کرمان) [۴۲] موزه سیرجان [۴۳]موزه مسجد جامع کرمان [۴۴]، موزه مطبوعات کرمان [۴۵]

کلمپهٔ گردویی

کماج سهنصنایع دستی و سوغات[ویرایش]صنایع دستی کرمان اوازه جهانی داردو عبارتند از پته دوزی، فرش و قالی کرمان ، منسوجات دستباف مانند ترمه، شال بافی. سوغات کرمان شامل زیره ، پسته ، گردو ،عطر و عرقیات بافت و بردسیر، گردوی بافت، گلاب بردسیر، خرما و مرکبات همچنین حنا، داروهای گیاهی، قاووت یا قوتو و شیرینی‌های خاصی مثل کلمپه، کماج سهن، حلوا، خرما ، حاج بادام و حاج پسته و مسقطی سیرجان.

شال کرمان در گذشته ارزش بسیار داشته‌است به گونه‌ای که در خانه‌های ایرانی آن را به عنوان کالای سرمایه‌ای نگاه داری می‌کرده‌اند و به گاه تنگدستی آن را گرو می‌گذاشتند. شاهان قاجار به جهت پاداش یک طاقه شال کرمان هدیه می‌دادند. ارزش شال کرمان به حدی بوده که قطعات کوچک آن را می‌کشیده و می‌فروختند. در دوره صدارت میرزا تقی خان امیرکبیر از تولید آن حمایت زیادی شده به گونه‌ای که نوعی شال کرمان به بهشال امیری معروف می‌شود.[۴۶]

فرش کرمان

فرش کرمانمشاهیر کرمان[ویرایش]ابوعبدالله محمد بن عیسی ماهانی (ریاضی دان و منجم قرن سوم ه. ق.)

ابوحامد کرمانی (مورخ، شاعر، فیلسوف و پزشک قرن ششم ه. ق.)

زرتشت بهرام پژدو (شاعر قرن هفتم ه. ق.)

خواجوی کرمانی (شاعر و عارف بزرگ قرن هشتم ه. ق.)

عماد فقیه کرمانی (عارف و شاعر قرن هشتم ه. ق.)

شاه نعمت الله ولی (صوفی و شاعر بزرگ قرن نهم ه. ق.)

مشتاق علی شاه، میرزا محمد تربتی (صوفی بزرگ قرن دوازدهم ه. ق.)

افسر کرمانی (شاعر و خوشنویس قرن سیزدهم ه. ق.)

پیغمبر دزدان (شاعر و طنزپرداز دوره قاجاریه)

احمد زیدآبادی (روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر سیاسی اصلاح‌طلب)

میرزا رضا کرمانی (آزادیخواه بزرگ دوره قاجاریه)

ناظم الاسلام کرمانی (نویسنده و روزنامه نگار و فعال سیاسی دوره قاجاریه)

میرزا آقا خان کرمانی (نویسنده و فعال سیاسی دوره قاجاریه)

شیخ احمد روحی (نویسنده و فعال سیاسی دوره قاجاریه)

حسین کوهی کرمانی (ادیب، محقق، روزنامه‌نگار و شاعر)

حسن شاهرخی (نقاش و طراح فرش بزرگ دوره قاجاریه)

جواد نوربخش (صوفی، روانپزشک، نویسنده و شاعر بزرگ معاصر)

فؤاد کرمانی (شاعر معاصر)

محمدجواد حجتی کرمانی (عالم بزرگ، نویسنده و فعال سیاسی معاصر)

کیخسرو شاهرخ (نماینده اسبق مجلس و رییس اسبق انجمن زرتشتیان ایران)

ابوالقاسم هرندی (تاجر بزرگ معاصر)

احمد یزدان پناه دیلمقانی (کارآفرین و خیّر معاصر)

صدیقه سامی نژاد (اولین بازیگر زن سینمای ایران)

احمد بهمنیار (ادیب و نویسنده بزرگ معاصر)

ناظم‌الاطبا (پزشک بزرگ معاصر)

سعید نفیسی (مورخ، مترجم، نویسنده و شاعر بزرگ معاصر)

سعیدی سیرجانی (نویسنده بزرگ معاصر)

علی اکبر صنعتی زاده (خیّر بزرگ معاصر)

علی اکبر صنعتی (نقاش و مجسمه ساز بزرگ معاصر)

عبدالحسین صنعتی زاده (نویسنده بزرگ معاصر و پدر رمان تاریخی ایران)

همایون صنعتی زاده (کارآفرین، نویسنده و مترجم معاصر)

پرویز شهریاری (ریاضی دان، نویسنده و فعال سیاسی معاصر)

اکبر هاشمی رفسنجانی (رئیس اسبق مجلس، رئیس جمهور اسبق و رئیس فعلی مجمع تشخیص مصلحت نظام ایران)

محمدجواد باهنر (چهارمین نخست وزیر جمهوری اسلامی ایران)

محمدرضا باهنر (سیاستمدار و نماینده مجلس)

قاسم سلیمانی (فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)

محمدعلی موحدی کرمانی (عالم بزرگ و فعال سیاسی و عضو مجلس خبرگان رهبری)

محمد مهدی زاهدی (ریاضی دان بزرگ، وزیر علوم سابق و سفیر فعلی ایران در مالزی)

مجید نامجو (وزیر نیرو جمهوری اسلامی ایران)

سید محمد حسینی (وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی جمهوری اسلامی ایران)

احمد مدنی (فعال سیاسی و وزیر دفاع در کابینه مهندس بازرگان)

سعید رجائی خراسانی (نماینده اسبق ایران در سازمان ملل متحد)

مهناز افخمی (فعال حقوق زنان، دومین وزیر زن در ایران، وزیر مشاور در امور زنان از ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۷)

مظفر بقایی (فعال سیاسی معاصر،نماینده مجلس شورای ملی، از موسسان جبهه ملی ایران و حزب زحمت‌کشان ملت ایران)

علیرضا جهانشاهی (فعال سیاسی معاصر)

علی‌اکبر سعیدی سیرجانی (نویسنده و فعال سیاسی معاصر)

محمد ابراهیم باستانی پاریزی (مورخ و نویسنده بزرگ معاصر)

نوشیروان کیهانی زاده (مورخ و روزنامه نگار)

محمود روح الامینی (مردم‌شناس برجسته ایرانی)

هوشنگ مرادی کرمانی (نویسنده بزرگ معاصر)

طاهره صفار زاده (شاعر و نویسنده بزرگ معاصر)

عباس ریاضی کرمانی (ریاضی دان و منجم بزرگ معاصر)

کیومرث منشی‌زاده (فیزیک دان و شاعر معاصر)

محمد کرام الدینی (زیست شناس و نویسنده معاصر)

جهانبخش صادقی گوغری (نقاش معلول برجسته معاصر)

یدالله ثمره (زبان شناس و نویسنده معاصر)

محمود روح‌الامینی (مردم شناس معاصر)

مهدی رجبعلی پور (ریاضی دان بزرگ معاصر)

یحیی کمالی‌پور (نویسنده و محقق علم ارتباطات معاصر)

خلیل خطیب رهبر (شاعر، نویسنده معاصر)

جمشیدسروش سروشیان (نویسنده و مورخ معاصر)

علاءالدین طباطبایی (زبان شناس و نویسنده معاصر)

علی‌اکبر عبدالرشیدی (روزنامه نگار، خبرنگار و مترجم معاصر)

سیما فردوسی (روان شناس و نویسنده معاصر)

احمد ناظرزاده کرمانی (شاعر و نویسنده معاصر)

فرهاد ناظرزاده کرمانی (متخصص و نویسنده هنرهای نمایشی معاصر)

پری صابری (کارگردان تئاتر و نمایش نامه نویس معاصر)

عبدالرضا اکبری (بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون معاصر)

فردوس کاویانی (بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون معاصر)

فردوس کاویانی (بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون معاصر)

مسعود روشن‌پژوه (مجری تلویزیون)

محمدعلی علومی (نویسنده معاصر)

حسین شهابی (شاعر و روزنامه نگار معاصر)

رضا زنگی آبادی (نویسنده معاصر)

بلقیس سلیمانی (نویسنده کودک ونوجوان معاصر)

ارفع کرمانی (شاعر معاصر. وفات یافته )

علی اطهری کرمانی (شاعر معاصر.وفات یافته)

حمید حاجی زاده (شاعر معاصر)

احمدرضا احمدی (شاعر معاصر)

منوچهر نیستانی (شاعر معاصر.وفات یافته )

فاطمه جهانگرد (شاعر معاصر.وفات یافته)

توران شهریاری (شاعر معاصر)

عبدالله دهش (شاعر معاصر.وفات یافته)

اکبر صوتی (هنرمند مشبک کار معاصر)

روح الله خالقی (موسیقی‌دان بزرگ معاصر)

حسن ناهید (موسیقی‌دان و نوازنده نی)

ایرج بسطامی (خواننده بزرگ معاصر)

داریوش رفیعی (خواننده نامی معاصر)

کوروس سرهنگ زاده (خواننده نامی معاصر)

پیمان سلطانی (موسیقی دان معاصر)

عادل فردوسی‌پور (تهیه کننده برنامهٔ ۹۰ و گزارشگر فوتبال)

آرش برهانی (بازیکن فوتبال تیم استقلال تهران و تیم ملی ایران)

زهرا نعمتی (قهرمان پارالمپیک)